IRAKASLE FUNTZIOAN IKASI DUDANA

Irakasle Funtzioa irakasgaian, hainbat atal aztertu eta landu ditugu. Lehenik eta behin, blog-aren erabilpena azpimarratuko nuke. Bidalitako lanez at, astero bi sarrera egin behar genituen blogera guk nahi genituen gaiak hartuz. Nire kasuan,ipuinak, antzerkia eta dantza, adimen emozionala, hezkuntza motak, eskola txikiak… izan dira gai nagusiak. Sarrera hauen helburua, guk nahi izan ditugun gaiak hartu eta hezkuntzan izan dezaketen garrantzia aztertzea zen. Horrela, ikasgaiez kanpo ere beste baliabideekin gure formakuntza hobetzen ikasi dugu.

Bigarrenik, 2007ko eta 2010eko hezkuntza legeak aztertu genituen taldean, bi gobernu buru bi legedi desberdin. Horren inguruan 10 legediren aldaketak irakurri, aztertu eta azaldu genituen taldeetan. Beste taldekoek, LOE/LOMCE-ren legeak azaldu zizkiguten eta bukatzeko ikasi genuena idatzi genuen. Erabilitako motodologia dialogoa izan zen eta egian esan, azaldutakoa eta galderekin hainbat jabetza barneratu nituen.

Hirugarrenik, ikasgai honetan egin genituen beste bi jarduera azalduko ditut. Bata, ¨Pigmalion efektua¨izan zen eta horretarako artikulu bat irakurri genuen klasean, gero hori aztertuz. Bertan zioenez, irakasleak haurrarekiko duen aurre ikuspegiak berebiziko eragin zuzena du ikaslearen formakuntzan. Positiboa zein negatiboa izan daiteke eta horren aurrean, gu irakasle izango garenez gure aurreiritziak alde batera utzi beharko genituzke, zaila izan arren. Bestea, ikusi genuen dokumental batetan dago oinarriturik ¨ La educación prohibida ¨. Dokumental honekin gaur egun dugun hezkuntza nolakoa den ikusten lagundu dit, zein arazo dituen oraindik gainditzeke eta beste hezkuntza alternatiboak ezagutuz.

Hauez gain, irakasle miresgarri bati elkarrizketa bat egin behar genion 45bat minutuz. Bertan lehenagotik prestaturik geneuzkan galderak bota genizkion eta hark erantzun, esan beharra dago oso gustura egon nintzela elkarrizketan. Irakasleak erakutsi zidan, irakasle izateak badituela alde positibo zein negatiboak. Beti egon behar garela guztia emateko prest, guk ditugun ezagutzez haratago ere asko ikas genezakeela eta ematen dugun horrek fruituak dakartzala. Baina, irakasle kritiko izanez gero arazoak ekar ditzakeela ohartarazi zidan. Gero  ikasi genuena idatzi eta mapa kontzeptual bat egin genuen.

Bestalde, etengabeko formakuntzan gai bat lantzeko esan zitzaigun eta guk adimen emozionalen inguruan egin genuen. Gaiari buruz informazioa bildu, hori kudeatu, paper horma bat egin eta klase kideei azaldu genien. Honetaz gain, bullyng-a, bakerako hezkuntza, zigorrak, autoestima eta integrazioa azaldu zizkidaten beste kideek. Hauek entzun ostean, ikasi genuenaz idatzi genuen. Gure azalpenaren inguruan, errugbrik bat egin eta auto ebaluatu ginen.

Bukatzeko, bakarkako tutoretza izan zen geure azken atala. Honen inguruan, gurasoekin edukiko ditugun bileren garrantziaz ohartu gara. Horretarako, haur baten fitxa akademikoa, bere zailtasunak, beste irakasleen oharrak… eta abar kontutan hartzeaz gain, bere kanpo bizitza kontutan hartu behar dela ikasi dugu. Ez dela soilik notetan begiratu behar. Hori guztia egin ostean. Roll-playing bat egin genuen eta azkenik auto kritika. Bideoan egin duguna eta hurrengorako hobetzeko dagoena ipiniz.

Honekin guztiarekin irakasle izango naizenez, balio izatea espero dut. Gai batzuk gehiago ikasteaz gain, talde lan on bat egiten ikasi dut. Bakoitzak berea emanez, adostasun batetara eldu eta lan txukun batzuk egiten( bueno, edo ahal genuen txukunena). Oso gustura egon naiz.

Irakasle Funtzioan ikasitakoa

Irakasle Funtzio arlotik ikasi dudan lehenengo gauza taldeko lanen ingurukoa da. Izan ere, arlo honi esker taldeko laneko funtzionamenduari buruz gehiago ikasi dut eta baita bakoitzak egin dezakeen ekarpena egitea. Gainera, hau etorkizunean baliagarria izango dela iruditzen zait, bai irakasle moduan lana egiten hasten banaiz eta baita horretara iristeko bidean ere.

Honez gain, Euskal Herriko 2007 eta 2010eko dekretuei eta LOE/LOMCE legeei dagokienez, oso nabaria da politikak hezkuntzan duen eragin handia, gehiegizkoa batzuetan, beraz, hezkuntzan dagoen dimentsio politikoa zein handia dan konturatu naiz.

Bestalde, interesgarria iruditu zait irakasle miresgarriari egin genion elkarrizketa, etorkizun batean bera bezalakoak izatera iritsi nahi badugu, bere pentsamenduak, kezkak, beldurrak, gauza on/txarrak… zeintzuk diren jakitea beharrezkoa dela iruditzen baitzait. Honez gain, argi geratu zait, bai irakasle honekin egindako elkarrizketan eta “Pigmalion efektua” testua irakurri genuenean, zein garrantzitsua den irakasleak espektatiba handiak edukitzea ikasleengan, horrela euren emaitza akademikoa hobetzen baita, eta oraindik garrantzitsuagoa dena, euren garapenak azkarrago egiten du aurrera.

Gainera, gure taldeak adimen emozionalaren inguruko lana garatu genuen, eta hau hezkuntzan lantzeak duen garrantzia berebizikoa dela ikasi dut. Lan hau egin baino lehen, ez neukan pentsatua zein garrantzitsua den ikaskuntzan, baina konturatu naiz bai bizitzan eta bai hezkuntzan beharrezkoak direla. Izan ere, bizitzan arrakasta lortzeko, emozioak garatuta izatea behar-beharrezkoa da. Honen ondorioz, gainera, emaitza akademikoak hobetzeaz gain, besteekin harremanak izateko erraztasuna areagotu egiten da eta baita bizi kalitate fisiko eta emozional hobea.

Azkenik, irakasleak hiru-hilabetero ikasle guztien gurasoekin egin behar dituen bileraz hitz egingo dut, hau izan baita, agian, denbora gehien dedikatu diogun lana eta interesgarria izan dela iruditu zait. Gure taldeari, bakarkako bilera tokatu zitzaigun eta lan hau nola bideratu behar den ikasi dut, pentsatzen nuena baino lan handiagoa baita. Izan ere, lan hau egin baino lehenago ez nuen sekula pentsatu horrelako bilera bat egiteko zenbait gauza hartu behar diren kontuan, haurraren jarrera eta nota akademikoez gain, familiaren testuingurua nolakoa den ezagutzea, euroi nola zuzendu jakitea, umeak dituen arazoei konponbidea aurkitzea… beharrezkoa baita. Honen ondorioz, etorkizunean baliagarriak izango zaizkidan gauzak ikasi ditudala iruditu zait. Gainera, bideo bat grabatu genuen, hau baliagarria izan zen bertan irakasleak egin zituen gauza onak azpimarratzeaz gain, zein gauza egin behar ez diren konturatzeko.

LAUHILABETEAN ZEHAR IKASITAKOAK

Lehen lauhilekoan Irakaskuntza-funtzioan etorkizuneko irakasle lanbidean trebatzen jardun dugu, irakasle-lanbidearen esanahia, inplikazioa eta eginkizun profesionalean garatu beharreko gaitasunak lantzeko asmoz. Lanbideak eskatzen dituen konplexutasun eta erantzukizunez jabetzen ere saiatu gara. Helburu hauek betetzeko, hainbat jardueraz baliatu gara.

 Lehen egunetan, egungo hezkuntza-sistema kokatu eta ikuspegi bat izateko Espainiako (LOE eta LOMCE) eta, batez ere, Euskal Autonomi Erkidegoko hezkuntza-legeak aztertu genituen. Bakoitzaren ezaugarri aipagarrienak ikasteaz gain, hezkuntzak dimentsio politikoa duela ohartzeko balio izan zidan, eta era berean, hausnarketa eta ikuskera kritikoa garatzeko balio izan dit. “La Educación Prohibida” dokumentalak egungo hezkuntza sistemaren gabeziak azaleratu eta pedagogia eta metodologia alternatiboen aurkezpena egiten du, eta honek ere kritikotasuna lantzen lagundu dit.

Irakasle miresgarriari egindako elkarrizketak irakaslearen azaletik lanbidea nolakoa den ikusteko aukera eman dit. Labur, irakaskuntzan aritzea beharrezkoa, emankorra, pozgarria eta zaila dela ikusi ahal izan dut, eta bestetik, irakasle ona izateko zein ezaugarri diren beharrezko ondorioztatu dut: enpatia, pazientzia, irudimena eta ilusioa. Hau da, izaera profesionalari buruzko lehen ikuspuntua eratzen lagundu dit.

Arestian esan dut lanbidea ez dela batere erraza, besteak beste iraskasle-ikasle hartu emana ezartzerako garaian. Pigmaleon efektuak erakutsi didanez, berebiziko garrantzia dute irakasleak aurreiritziz ezartzen dituen espektatibek, eragin positiboa nahiz negatiboa izan dezakete eta haurrarengan. Honen harira, ikasle guztiak ezberdinak direla abiapuntu izanda, denak inplikazio berdinarekin tratatu behar direla deritzot. Irakasle jarduera justuagoa izango da aurreiritziek haurrari garapena oztopatzen ez badiote.

Tutoretza-planen inguruan ere aritu gara, irakaslearen zereginak ezagutu eta landuz. Heziketa integral bat emateko curriculum ofizialaren barnean egituratzen den edukien, jarraipen eta orientazio ekintzak dira, ikasleak identitate propio eta autokontziente bat eraikitzea xede duena. Horretarako irakaslearen eginbeharra aholkularitza, jarraipena, orientazioa, autonomia bultzatzea… da.

Hezkuntza integrala lortzeko familia eta irakasleen elkarlana ere beharrezkoa da, eta hori bileren bitartez burutu daiteke. Bilera hauek bakarka eta taldeka egiten dira, eta hauen inguruan sakontzeko “roll-playing” bat egin genuen. Dokumentazioa (gidoia, familia fitxa, notak irakaslegoaren txostena) eta irakaslearen jarrera (gertukoa, enpatikoa, zuzentzailea, ez zuzentzailea… landu behar izan ditugu, gure bilera prestatzerako garaian.

Irakaslea etengabeko formazioan egon behar dutela kontuan izanik, guk ere bide horretatik jo dugu. Adimen emozionala aztertu, ikertu eta horma irudi baten bidez esposizioa prestatu genuen. Beste taldekoek “bulling”, zigor, bakerako hezkuntza eta autoestima gaiak landu zituzten. Hauek guztiek eskolan duten garrantziaz jabetu ahal izan dugu, eta horien inguruan hobekuntzak planteatu eta hausnartu. Irakasle papera esposizio garaian ez ezik, gure ikaskideak ikasle bezela ebaluatzean hartu behar izan dugu, irakaslearen zeregin bat izaki. Horretarako errubrika batez baliatu ginen. Honen bidez, kalifikazio eta ebaluazioa lantzeko aukera izan dut.

Amaitzeko, zeharka bada ere, lauhilekoan zehar burututako talde lanen bitartez lankidetzan eta kooperazioan lan egiten ikasi dut. Baita ere, informazioa bilatu, aztertu eta erabiltzeko teknikez jabetu nahiz. Espero dut ikasgai guzti hauek etorkizuneko irakasle lanbiderako baliagarriak izatea, eta horiek sakondu eta hobetzea.

IPUINAK...

Gaurko sarrera honetan ipuinei buruz hitz egingo dizuet. Nire abiapuntua maiatzean jaso nuen Beatriz Egizabal ipuin kontalariaren  hitzaldia izango da eta bertatik hezkuntzaren mundura lotuko dut.

Ipuinak barregarriak, tristeak, beldurrezkoak, maitagarriak, akziozkoak, maitasunezkoak,  mitologiazkoak … izan daitezke. Normalean errealitatetik kanpora eramaten gaituzte, fantasia munduan barneratuz. Badaude benetan gertaturiko kondairak ere. Irakasleak ipuin bat kontatzen dietenean bakoitzak bere ipuin partikularra asmatzen du eta horrela haurrek beraien sormena lantzen dute. Eszena bakoitzari, pertsonai bakoitzari, objektu bakoitzari forma bat ematez.  Gainera, ipuin klasikoetako estereotipoak apurtu ditzakegu irakasle izango garelarik : emakume eta gizonen rolak aldatuz; gorputz idealak ere hautsi ditzakegu edota sexu berekoen amodiozko istorioak  asmatuz. Haurrek ikas dezaten, mundua mila koloreetakoa dela eta ez ohikoa ohiko bihurtu dezakegu (adibide bikainak dira Pirritx, Porrotx eta Mari Mototsen ipuinak eta abestiak). Beste ikas gaietako edukiak barneratzeko ere baliagarriak dira ipuinak.

Haurrek ipuinak sor ditzakete baita ere, beraien fantasia, beldur eta ametsak islatuz. Ipuin bakoitza bakarra denez, ez dute oztopo edo mugekin toporik egiten. Ez dago ipuin bat asmatzeko araurik edozein ikasgaietan bezala, guztiak daude ondo. Eta egunerokotasunean edukitzen dituzten arauekin hautsi dezakegu.   Horrela gainera, irakasleak ipuinak sortzeko ariketak egiten baditu haur bakoitza hobeto ezagutzen lagunduko lioke. Adibidez, beldurra ematen dien ipuin bat idazteko esan diezaiekezu haurrei eta  behin ezagututa, horiek gainditzeko  ariketak eginez.

Haurrek irakurtzen dituzten ipuinei begira, beraien ortografia eta idazteko gaitasuna lantzen dute. Txikitatik ohituak dauden haurrek normalean idazterako garaian hiztegi aberatsagoa dute eta  esaldien kohesioak hobeto egiten dituzte. Adibide garbia nirea, inoiz ez zaidala liburuak irakurtzea gustatu eta gaur egun ere ortografiako akatsak egiten ditudala.

Bukatzeko, irakasle izango garenez jendea animatzen  dut etorkizun batean haurrei ipuin eta kondairak irakurtzera. Baita, haurrei irakurtzearen garrantzian ohartaraztea eta beraien sormenari lan apur bat eginaraztea. 

KIROLA HEZKUNTZAREN PARTE

Aste honetako sarrera “No puedo ir a entrenar, mañana tengo examen” artikuluaren harira idatziko dut. Laburbilduz, Javier García Lópezek dio haur batek bere entrenamenduetara ezin duela faltatu egunak joan egunak etorri eskolako zereginengatik. Eta kasu horietan, eginbeharren antolaketa falta nabarmentzen du, ikasketa eta bizitzarako behar-beharrezkoa dena.

Gai honek “etxeko lanak bai ala ez” auzia dakarkit gogora. Batzuen ustez, etxeko lanak haurraren progresio akademikorako ezinbesteko dira, eta ikaslea berriki aipatutako antolaketara ohitzeko balio dute. Beste batzuek uste dute etxeko lanek haurrari aisialdirako denbora kentzen diotela, eta horrek eskola aurkakotasunez ikustea eragin dezake. Nire iritziz egokiena bi ikuspuntuen bitartekoa da. Hau da, irakasleek etxeko lanak bidaltzerakoan koordinatu beharko lukete, hainbestekoak izan ez daitezen, baina aldi berean antolaketa bat eskatzen dutenak. Horrela, arratsalde eta asteburuetako astia bere hezkuntzarako beharrezko diren beste hainbat ekintzetarako denbora izango du, hala nola, kirola, musika, marrazketa edota lagunekin egoteko.

Kirolari dagokionez, heziketarako ezinbestekoa da, eta esperientzia propioagatik diot. Kirolaren baloreak (taldekideak, esfortzua, errespetua…) azken finean ez dira eskolak helarazten dituenen oso ezberdinak, eta eskolako lanen ordezko bikainak dela iruditzen zait. Are gehiago, kontuan izanik aipatu beharrik ez dauden kirolaren abantaila eta onura guztiak. Gainera, lehen aipatutako antolaketa lantzeko balio du.

Bestalde, baten batek pentsa lezake etxeko lan gutxiagorekin haurraren progresio akademikoa kaltetua izan daitekeela. Horientzat: “mens sana in corpore sano”. Haurren garapenak hezkuntza informalaren beharra du, eta aldi berean honek, hezkuntza formalari on egiten dio. 

Jolasten ikasten da

Orain dela urte batzuk, Chilen pentsatu zuten liburuekin ikasi ordez, makina batekin hobe ikas zezaketela ikasleek. Hasieran, irakasleak ez zeuden guztiz ados, kosta egiten zitzaielako pentsatzea makinekin eta jolasten ikas zitekeela. Probatu ostean denak pozik bizi dira eta irakasle horiek bultzatu egiten dute metodologia hau.
Ikasleen aldetik, nabaria da haiek jartzen duten arreta makinekin jolasterako orduan, ikasleak haurrak baitira eta jolastea baitute buruan. Lehengo metodologia aspergarri egiten zitzaien, klasean ixilik zeudelako, liburu astunak zituztelako eta irakasleak bere "speech"-a botatzen zuelako. Beste modu honetan, aldiz, haien kabuz moldatzen dira; galdera izanez gero, irakaslearengana edota beste ikasleengana joaten dira galdetzera. Horrela, harremanak sustatu eta indartzen dira haien artean. Egia da, alde txar bat izan dezakeela metodologia honek; ajearena. Haurrak gehiegitan eska dezake jolastea "por puro vicio" eta hori da moztu beharko litzatekena. Metodologia honen xedea da, ikasleak ikastea jolasten eta ondo pasatzen.

Badakit gogoakin geratu zarela bideo bat ikusteko, sinisgaitza baita klaseetan bideojokuak egotea. Hor dezu ba!

Erasmus bekak, arriskuan?

 

 Egun on! Gaurkoan Erasmus programaren inguruan ibiliko gara hizketan, izan ere, arriskuan egon daitezkela zabaldu da hedabideetan. Erasmusi esker, unibertsitateetako ikasleak euren ikasketen zati bat atzerrian egiteko aukera izaten dute eta horretarako, diru-laguntzak izatea beharrezkoa da. Baina, orain dela gutxi, krisi ekonomikoa dela eta, aurriskuan egon daitezken zurrumurrua zabaldu da.

 

Gauza da, Europako Batasuna Erasmus bekak ordaintzeko ditu geratzeko zorian dago eta aditzear eman dutenez, ezinbestekoa da aurrekontua murriztea. Unibertsitateak berria ezustekoan jaso zuen eta ikasleak kezkatuta agertu ziren, euren ikasketak atzerrian egiteko ideia bertan behera geratu batitzen, eta egun kaotikoak izan ziren, jendeak ez zekielako zer gertatu behar zen honen inguruan. Hala ere, Unibertsitatea garbi utzi zuen, 2013-2013ko ikasturteko diru laguntzak guztiz ziurtatuta daudela, izan ere, EBk diru laguntzen %80a ikasturtea hasi aurretik ematen die Unibertsitateari eta hori dagoeneko esku artean dute. Hala ere, nahiz eta diru laguntza hau bermatuta izan, hurrengo urteko laguntzekin datos zalantzak. Inork ez daki zer gertatuko den, galderak egin arren, ez baita erantzunik jasotzen.

 

Dena den, beldurrak beldur, unibertsitateko ardunadunaren arabera, ikasleen arteko nazioartean mugitzeko aukera ez dago arriskuan, hau da, egoera ez da hain larria bestelako diru iturriak ere badaudelako. Gainera, atzerrira joate hori, ezinbesteko esperientziataz jotzen dute, etxetik knapo, cultura desberdin batean bizitzeko aukera baita eta hau beti aberasgarria baita. Horrela, persona guztien pentsamoldea zabaltzen da, hizkuntza berriak ere ikasten edo bakoitzaren maila hobetzen den bitartean.

 

KUKUKA ANTZERKI ETA DANTZA ESKOLA

Gaurkoan, Kukuka antzerki eta dantza eskolari buruz hitz egingo dizuet bertako irakasle naizen heinean . Erakunde honen sorrera Zabaleta auzoan kokatzen da,  duela hamabost bat urte, haurrak antzerkiaren mundura hurbiltzeko  eta eskolaz gainera haiei beste hezkuntza mota bat emateko asmoz.

 Proiektu honetan azpimarragarria da Joxe Mari Agirretxeren lana, denok ¨Porrotx¨ moduan ezagutzen duguna,  eta auzoko beste hainbat kiderena ere. Hasiera batean, soilik auzokoak ginen proiektu honetako partaide,  eta adin ezberdinetako haurrak biltzen ginen ostiralero auzoko garajeren batean. Herrian ez genuen horrelako ekintzarik egiteko aukerarik izan ordurarte. Gainera, proiektu honi esker Pirritx, Porrotx eta Mari Mototsen hainbat film eta jardunaldietan parte hartzeko aukera sortatu zitzaigun, hala nola, Katxiporreta  antzezlanean, Piraten Altxorra filmean, irrien laguna diskoan, eta abar.

 Urteen poderioz, auzo txiki baten proiektua hazten joan zen eta azkenean herri osora zabaltzeko beharra ikusi zen. Horrela, Kukuka antzerki eskola sortu eta bi urtetara dantza garaikidearen  mundua barneratu zen erakunde honetara Maider Oiartzabalen eskutik.  Esan beharra dago, izugarrizko arrakasta izan zuela, eta hala duela gaur egun ere. Egia da, gastu asko eskatzen duela horrelako erakunde bat sortzeak eta gainera estatuak ez duela askorik laguntzen, baina, lan taldean arituz gero eta benetan sinestuz gero edozer lor daitekeela frogatzen du Kukukak.

Txikitatik  bertako partaide izan naizenetik, iruditzen zait horrelako jarduerek haur baten heziketan pisu handia duela, bertan eskolan lantzen ez diren hainbat aspektu lantzen direlako, pertsonen arteko harremana adibidez.Bertan, haurrek beren klase kideez gainera  beste haurrekin egoteko aukera daukate. Gainera, sormena ere lantzen da,eta jende aurrean aritzera ohitzen dira gazteak. Gorputz komunikazioa, sentimenduak helarazten,lotsa kentzen, gorputzaren malgutasuna hobetzen  eta musika, denbora eta espazioaren arteko harremana lantzen ikasten dute, halaber.

Horretaz gain, nabarmenduko nuke horrelako ekintzekin nahiz eta astean ordubete izan, haurrak bera izateko aukera izaten duela. Eskolan, aulki batean eserita egon behar dute ia bost orduz eta errealitatetik ateratzeko aukera ona izaten da antzerki edo dantza garaikideko klase bat.

Herri askotan egoten dira horrelako ekintzak egiteko erakundeak eta irakasle izango garenez iruditzen zait horrelako jardunak egitera bultzatu beharko genituzkeela haurrak. Ahal dugun heinean ere, klaseetan ere landu genitzake. Baina, horretarako gure esperientzia beharrezkoa da.

Bukatzeko esan nahi dut, hau guztia antzerkiko irakasle baten ikuspuntua besterik ez dela. Beste hainbat eskolaz kanpoko ekintza ere oso garrantzitsuak iruditzen zaizkit, baina, pisu handiagoa emango nioke artearen ingurukoei. Izan ere, kirolezko jarduerak normalean konpetitibo izatera bultzatzen dute haurra eta ez bere barrua ezagutzera.  

IKAS-KOMUNITATEETAKO ESPERIENTZIAZ…

Ikas-komunitateetan bolondres gisa sartzeko eskaintza egin zigutenean ez nuen bitan pentsatu. Aberasgarria iruditu zitzaidan irakasle edo arduradunaren ikuspuntutik geletako errealitatearen jabe egiteko aukera izatea. Etorkizunean izango dudan irakaslearen funtziotik gertuago kokatu eta maisu-lanak benetan gustuko ditudan edo ez ikusteko balioko didala iruditzen zait. Zorionez, irakaslearen azaletik hitz egin ezin badezaket ere, irakasle-lanean jarduteko nahia indartu egin zait.

Gehien harritu nauena, umeen imajinazioa izan da. Nirekin idatzizko gaitasuna landu behar zuten behin, deskribapen bat eginez, eta zur eta lur geratu nintzen aipatzeko ezer asko ez zuen (ene iritziz) irudi batetik zenbat ideia atera zituzten. Galdetzen dut ea nik txikitan izan nuen halako gaitasunik, eta izatekotan, non dagoen orain.

Taldez talde ibiltzean ikasleen aniztasunaz (kulturala, izaerarena, gaitasunena…) konturatu naiz. Esaterako, Aranbizkarra Ikastolak atzerritar ugari ditu. Izaerari dagokionez, zenbait ume espontaneoak eta lotxagabeak (zentzu onarekin) dira, beste batzuk berriz, nekez egiten dute hitzen bat. Gaitasunaren aldetik, azkarragoak eta gehiago kostatzen zaienak ere badaude, ohikoa den bezala. 

Aniztasun hau baliatuz, ahalik eta kasu ezberdin gehien ezagutzea irakasle batentzat onuragarria dela uste dut, aurrerago antzeko kasuekin nola jokatu jakiteko, beraz, nik haurrei ikasbideak ematen eta emango dizkiedan bezala, guk haiengandik ere badugu zer jaso. Alor profesionaletik zein pertsonaletik. Esaterako, neska batek ez zigun deskribapena irakurri nahi, eta ez nuen behartu, larrituta ikusten bainuen. Besteek irakurri zutenean berak bere iniziatibaz irakurri nahi zuela esan zidan. Hurrengo egunetan iniziatiba horrekin jarraitu du.

Hartu emana irakasle eta ikaslearen arteko interakzioaren bidez gauzatzen da, eta nire eta haien arteko harremana orokorrean ona izaten ari dela uste dut. Egia esan, ez dakit oso ondo zein paper hartu, izan ere, ez naiz irakaslea eta momentu batzuetan jarrera autoritarioagoa erabiltzea zalantza egiten dut, gauzak kentzean adibidez. Batetik, ez naizelako irakasle eta bestetik, ez zaidalako gustatzen. Horregatik, hitzaren erabilera egin dut soilik. Eta gehienetan funtzionatu du. Beti izan ez bada ere, kontuan hartu behar da nik nire burua irakasletzat ez dudan bezala (oraingoz), haientzako ni ere ez naizela irakasle, eta horrek obeditzerakoan badu eraginik. Beraz, askotan obeditzeko ez dela ahotsa zertan altxatu ikasi dut, beste baliabide batzuk badaudela.

Bestalde, irakasle lana nekagarria ere badela ohartu naiz. Pentsa, nik bi ordu igarotzen ditut egunean eta ahotsa urratuta dudala amaitzen dut. Gainera, behin eta berriz esaten dugu haurrak inplikazio berdinez tratatu behar direla faboritismorik gabe... baina esan beharra dut oso zaila izan zaitela hori betetzea, nik ere  haurrak faboritoak eta hain faborito ez direnak sailkatu ditudalako.

Laburbilduz, izaten ari naizen eta izango ditudan bizipenak etorkizunean irakasle lanerako zein bizitzarako baliagarriak izango zaizkidalakoan nago, eta ekimen honekin jarraitzeko gogoa dut, maisu lanean topatuko ditudan buruhausteak gainditzeko “gida-liburua” osatzeko, eta batez ere, orain arte graduan ikasitakoak praktikan jartzeko.

ADIMEN EMOZIONALA, BIZITZAN ETA HEZKUNTZAN BEHARREZKO

Adimen emozionala gure sentimendu eta emozioen kudeaketaz arduratzen da, bizitzarako, behar-beharrezko gaitasuna. Adimen koziente altua edukitzeak ez dizkizu pertsonen arteko harreman onak bermatzen, eta prestigio eta zoriontasun bermerik ere ez du ematen. Enpatiak, norberarenganako konfiantzak... ordea bai. Ezin uka daiteke bizitza emozionala irmotasun handiagoz edo gutxiagoz garatu eta finkatu daitezkeen trebetasunez osatua dagoela. Horren nagusitasunak mugatuko du bizitzan aurrera egitea edo geldirik geratzea eragiten duen motibo nagusia. Daniel golemanek adimen emozionala bizitzako arrakastaren (edo porrotaren) giltza zela esan zuen eta H. Gadner-en Adimen Anitzen Teoriak dio arrakastaren %80 emozioei dagokiela.

Adimen emozionala sentimenduen, nortasunaren eta bulkada moralaren lotura bihurtzen da. Ezin dugu ahaztu bulkada emozioaren ibilgailua dela eta bulkada guztien funtsa ekintza bultzatzen duen sentimendu hedakorrean dagoela. Autokontrolik ez duten pertsonak eta bulkaden menpe daudenak urritasun moralean murgildurik egoten dira (analfabetismo emozionala). Egokitzapen arazoak izaten dituzte eta honek kalte larriak dakartza: drogen-kontsumoa, indarkeria, haurduntza goiztiarra, suizidioak... 

Bizitzarako bezain garrantzitsua da hezkuntzan gaitasun hau garatua izatea, izan ere, jakin emozioak eta estrategia emozionalak irakatsi eta ikasi egiten direla. Eskolak haurrari egiten dion ekarpen nagusiena hau da: bere abilezia pertsonalak osotasunean garatuko diren lekua aurkitzen du, non asebeterik eta prest sentituko diren. Adimen emozionalaren muina sentimendu bat agertzen den unean bertan ezagutzeko gaitasuna da. Gaitasun hori funtsezkoa da geure burua ezagutzeko eta segurtasuna izateko.

Batetik, emozioak kontrolatzeko gaitasuna ematen du. Autokontrol horren abitartez tentsio desatseginetatik aska gaitezke, eta egoera latzei aurre egiteko eta konpontzeko gaitasuna igo egiten da (AE intrapertsonala). Gainera, besteen emozioak ezagutzen laguntzen du. Pertsonen arteko harremanak hobetzeko herri gaitasuna barneratzen du (enpatia). Erlazio sozialak ugaritzea ahalbidetzen du eta hainbat aktibitate profesional garatzeko gaitzen du (AE interpersonala). Aldi berean, sistema kognitiboak, afektiboak eta portaerazkoak indartzen ditu. azkenik erlazioen kontrolean eragina du. Besteen emozioekin sintonizatzeko eta erlazionatzeko abilezia. Honen barnean sartzen dira ospea, lidergoa eta eraginkortasun interpertsonala.

Hauek dira adimen emozionalak ahalbidetzen dituen gaitasunak: Ongizate pertsonala, pertsona arduratsu, konprometitu eta kooperatiboa izatea eta bizi kalitate fisiko eta emozionala hobetuz zoriontsuago izatea. Honek azken finean laneko arrakasta dakar. Ikasleen emaitzak hobetu eta motibazioa lantzen dira, baita ikasleen arteko harremanak. Sentimendu negatiboek ez dute lekurik, horrela, eskola porrota, ikasteko zailtasunak, ikaskideen harreman zailtasunak, ikasketak goiz uztea... bezalako arazoak ekidin daitezke. Gainera, 

Irakasleari dagokionez, ere bere funtzioan inteligentzia emozionalak eragin handia du. Ikasleen inteligentzia emozionala landu eta garatzeko, irakasleak ere berea landua izan behar du. Horrela, afektuak, espektatibek (Pigmaleon efektuan ikusi genuen bezala) eta motibazioak berebiziko garrantzia dute. Beraz, ikasle-irakasle interakzioa emankorra da bi aldeentzako. Garrantzitsua da haurren emozioei erreparatzea. Emozio horietan baitago beraien jokaera ulertzeko giltza. Horretarako, Emozioak landu egin behar baitira, beste ikaskideak eta irakasleak ongi ulertu eta adierazteko.

Gai honen inguruan, generoaren arabera adimen emozionalaren gaitasuna gehiago ala gutxiago garatua dagoela. Tradizionalki, esan ohi da emakumeak sozializatzen zirela haien garapen emozionalari prioritatea ematen ziotelako eta hobeak direla emozioak ulertzen eta haien maneiamenduan. Hainbat ikerketa egin dira baieztatzeko hipotesi hori, baina ez dira nahiko ikerketa eta ondorio, konklusio firme batera iristeko. Sexu aferatik haratago joan beharra dago, estereotipoak gutxiagotuz.

Adimen emozionalaren garrantzia zein den jakinda, oraindik ere klaseetan oso gutxi lantzen den gaitasuna da, eta gizabanakoaren formazio integralerako behar-beharrezkoa.

Adimen emozionalean sakontzeko erabilitako iturriak hemen, hemen, hemen, hemen eta hemen

HARREMAN SOZIALEN ADIMEN EMOZIONALA ZERGATIK?

Gure taldeak harreman sozialei dagozkien  adimen emozionalak lantzea erabaki du, klaseetan landu beharreko atala dela uste dugulako. Gai hau aukeratzeko arrazoiak hauek dira:
Batetik, gaur egungo gizartean pertsonen arteko harremana behar beharrezkoak direlako eta harreman horietan  gure sentimenduak eragin handia dute, adibidez lotsak. Bestetik, emozio hauen kudeaketa onak pertsonalki eta akademikoki garapena hobetzen du, eta umeekin horiek landu behar dira. Egungo ikasgeletan haurren adimen emozionala gutxi sakontzen da eta etorkizuneko irakasleei interesgarri izan dakiekeen gaia izatea espero dugu. Guretzat hala da behintzat.

Irakasle miresgarriei entzun ostean egindako Ideien Mapa

Hona hemen lau irakasle miresgarriren amankomuneko ideiak.

IRAKASLE MIRESGARRIARI ENTZUN ETA GERO...

Bakoitzak bere irakasleari entzun eta gero ikasitakoak komentatu ditugu eta ohartu gara irakasleek amankomunean ideia batzuk dituztela. Ideia horiek aztertuko ditugu, gure formakuntzarako baliagarriak izateko asmoz.

Horietako bat, ikasleak ezagutzea da, elkarrizketatuen iritziz behar-beharrezkoa. Honekin, esan nahi dugu askotan errealitatea ez dela dirudiena eta gertaera honek haurren hartu emanean ondorioak eduki ditzake, haurraren benetako errealitatea ezagutzen ez delako. Haur bat ehuneko ehunean ezagutu al daiteke? eta ez bada posible ahalik eta gehien nola gerturatu gaitezke? Guk gure esperientzia xumetik soluzio batzuk proposatzen ditugu: ekintza ludikoak antolatu ( kirola, eskulanak, txangoak...) , gurasoekin harremana indartu eta beste irakasleekin kooperatu. Ikasleekiko interakzioa lantzea ere komeni da.

Komentatu diguten beste atal bat irakaslearen funtzioari dagokio. Garai batean irakaslearen lana ikasleei eduki-didaktikoak (zientifikoak) helaraztera mugatzen zen. Baina, uste dute XXI. mendeko gizartearen ezaugarrietara egokitu beharko dugula etorkizuneko irakasleok. Hau da, haurrek eduki horiek oso eskuragarri izango dituzte, eta eduki-didaktikoak guztiz baztertu gabe, beste jakintza batzuk eman behar zaizkie: ikasten ikastea, edo bizikidetzako balore moralei (errespetua...) are garrantzia gehiago ematea. Hala ere, honek arazo bat dakar: irakasleak kurrikuluma betetzeko presioa badu, bere klaseak ezingo ditu helburu horietara eskaini. Beraz, goiko aginduak aldatu behar dira. Posible izanez gero, ikasten ikasteko hau landuko genuke: eskemak eta mapa kontzeptualak egitea, ideia nagusiak atera eta azpimarratzea, irakurketa kontzentratua nola egin, nola antolatu ikasketa eta etxeko lanak... Bigarrena, eguneroko jardunean lantzea proposatzen dugu, adibidez, lehen astean arau moral batzuen kartela egin eta kortxoan eskegitzea, horiek beteak izan daitezen: hitz txanda errespetatuko dut, ez dut garrasi egingo...

Haurrek gurekin emango dituzten urteei ahalik eta zuku gehien ateratzeko, dugun guztia eman behar dugula ere esan ziguten batzuei, haurrekiko inplikazioak totala izan behar du. Eskola-ordutegiko 6 orduetan hori mantentzea zaila bada, pentsa 25 urte irakaskuntzan aritu eta gero. Beraz, ilusioa mantendu behar dugu, eta hori gure eskuetan dago. Beraz, garrantzitsua da ea lanbidea benetan gustatuko zaigun edo ez jakitea.

Hiru atal hauetan formatzea eta lantzea onuragarria dela ondorioztatu dugu haien hitzetatik. Amaitzeko, elkarrizketetan aipatu dizkiguten bi puntu interesgarri komentatu nahi ditugu. Batetik, eskolari bereak ez diren funtzioak ematen zaizkiola kexatzen dira: umeen elikadura eskolaren ardura, errepideetako hezkuntza (educación vial) eskolaren ardura... Bestetik, unibertsitateko prestakuntza ez dela guztizkoa esan ziguten. Irakasleak umeen hartuemanetik hartzen duen esperientzia oso garrantzitsua da, eta hori gelan, egunerokoan lortzen da. Beraz, ikas-komunitateetan eta practicumean ahalik eta bizipen gehien eskuratzea bultzatu gaituzte.

Irakasle utopikoari elkarrizketa

Orain dela aste batzuk, "irakasle funtzio" ikasgaian, irakasleak gure bizitzako irakasle onenari elkarrizketa egitea agindu zigun. Momentuan ez nekien nori egin. Denbora pasa nuen nori egingo diot? galdetzen, eta ez zitzaidan inor burura etortzen. Lana bidali zuen asteburuan ezin izan nuen lana egin, Gasteizen geratu, eta asteburu hontan egitea pentsatua nuen. Zoritxarrez, bizitzak ez dit utzi lana egiten, oztopoak jarri baitizkit aste osoan zehar. Hala ere, datorren astean egitea pentsatu dut.

Nik aukeratu dudan irakaslea, Markos deitzen da, nire DBHko matematikako irakaslea izan zen. Izugarriak ziren bere klaseak. Matematikak nik maitatzea lortu zuen. Oso dinamikoak ziren bere klaseak. Ikasleok denbora gutxi pasatzen genuen aulkietan eseriak, praktikotasun asko zegoelako bere klaseetan. Ez dut inoiz ahaztuko klaseetan egiten genituen feriak. Merkatuan bageunden bezala ematen zuen; batzuk arrain dendan; besteak, haragitegian; beste batzuk, okindegian... eta besteak erosleak. Erosketak egiten bageunde bezala zen eta horrela matematikak ikasi genituen. Ez dut inoiz ahaztuko klaseko batek diru guztia xahutu zuenekoa, eta okindegian napolitana bat erosi nahi eta ezin. Momentu hartan, ikasi genituen zenbaki negatiboak.

IRAKASLEA GERTUTIK EZAGUTZEN

Eginbeharraren berri izan bezain pronto erabaki nuen elkarrizketa Martari egitea. Marta Lasarteko Landaberri ikastolan 5. eta 6. mailan izan nuen tutorea izan zen, gehien markatu didan irakasleetako bat.

Duela astebete joan nintzen ikastolara, gustura (lehen ez nintzen hain gustura joaten), nire intentzioen berri ematera. Landaberrira iristean txikitako oroitzapenak etorri zitzaizkidan burura, eta aldi berean zerbait urduri eta lotxatuta sentitu nintzen. Baina gogoak banituen berarekin egoteko. Martak ikustean berehala ezagutu ninduen, eta irribarre batez gerturatu zitzaidan. Asko poztu zen elkarrizketa egin nahi niola esatean, eta hurrengo ostiralerako geratu ginen.

Landaberrin bertan, makinako kafe batek lagunduta egin nion elkarrizketa. Hasiera batean arraro xamar sentitzen nintzen, paperak aldatuta zeuden eta. Baina bere ikasle nintzanean transmititzen zidan positibismo, empatia eta konfiantza berbera helarazi zizkidan, eta elkarrizketak aurrera egin ahala gero eta gusturago sentitzen hasi nintzen, eta lanaren helburua betetzen, irakaslea sakonean ezagutzea, alegia.

Gauza askoren inguruan jardun genuen hizketan: bere irakasle lanaz, bere irakasle hastapenetaz, lanbidean izandako gorabehera on zein txarrez, lanetik at duen bizitzaz, LOMCE, “Marea Verde”… Baita gure txikitako gelaz eta gelakideen inguruan ere. Honen arira, bere garaiean ateratako gelako argazkia erakutsi zidan. Garbi dago gustura egon ginela, bai bera eta bai ni.

Kontatu zidanez irakasle lana ez da askok pentsatzen duten bezain erreza, inplikazioa eta pazientzia ugari eskatzen duelako. Baina, benetan gustuko baduzu asko ematen dizun lanbidea dela esan zidan, aberasgarria. Amaieran, etorkizuneko irakasleari aholku bat emateko eskatu nion, eta hau esan zidan: “lanbide honetarako ilusioa eta gogoa behar da, horrekin asko egina daukazu”. Hain zuzen ere, 28 urteren ondoren Martak mantentzen duena.

IRAKASLE MIRESGARRIARI ELKARRIZKETA !

Lan batetarako miresten genuen irakasle bati egin behar izan diot elkarrizketa. Nik batxilergoan eduki dudan irakasle bati egitea pentsatu dut. Irakasle honek, bi urtetan eman izan dizkit filosofia eta antropologiako klaseak. Bere izena Garikoitz Garcia da, nafarra  eta eduki izan dudan irakasle miresgarrienetarikoa dela iruditzen zait.
Elkarrizketari begira,  Lasarteko institutuan geratu gara biok. Eskolara sartu baino lehenago nahiko urduri egon naiz. Aspaldian ez nuela ikusten  eta ez nekien bere jarrera nolakoa izango zen. Baina, ikusi bezain laster hasi gara hitz egiten eta oso gustura sentitu naiz. Elkarrizketa produktiboa izan da, hainbat gauza kontatu dizkit: ikasketak, bizipenak, esperientziak, irakasle askoren jarrera … Baina, horretaz gain niri buruz ere galdetu dit. Eta horrekin ikus dezakegu naiz eta bere ikaslea ez izan gutaz oroitzen eta kezkatzen dela.  Bukatzeko,  bere antropologiako klasean parte hartzera gonbidatu nau eta batxilerreko oroitzapenak gogoratzen egon gara.

IRAKASLEARI ELKARRIZKETA!

Orain dela bi aste inguru irakasle funtzioko irakasleak miresten genuen irakasle bati elkarrizketa bat egin behar geniola esan zigun eta momentu horretatik garbi nuen zeini egingo nion, azken bi urteotan nire irakasle eta bigarrengo batxilergoan tutorea ere izan den irakasleri, Arantzari. Izan ere, nire ustez hau da bizitza osoan eduki dudan irakasle hoberenetarikoa, hoberena izan ez bada eta bera da gehien miresten dudan irakaslea. Pertsona honi buruz gustatzen zaidan gauzarik nagusiena, ikasleekin duen edo lortzen saiatzen den hurbiltasuna da eta gehienetan bere helburua lortzen duela esango nuke.

Aurreko ostiralean egin nion elkarrizketa eta espero nuena baino motzagoa izan arren, oso aberasgarria izan daitekela uste dut, gauza interesgarri asko kontatu baitzizkidan  eta hainbat gauza berri ikasi bainituen. Gainera, gurekin izandako oroitzapenak ere gogorarazi genituen eta oso gustura egon nintzen berekin. Hasiera batean, berari buruzko galderak egin nizkion eta ondoren galdera sakonagotara jo nuen. Honez gain, garbi utzi zidan benetan ofizio honi buruz ikasi, praktiketan edo klaseak ematen egiten dela, esperientzia azpimarratuz eta arrazoi guztia duela esango nuke. Azkenik, uste dut, Arantzak, galdera guztiei gustu handiz erantzun ziela gainera eta bera ere bere pasadizoak kontatzen gustura egon zela.